تحول معرفت‌شناختی کلام امامیّه در دوران میانی و نقش ابن‌سینا در آن

ابن‌سینا بر متکلمان شیعه و سنّی از مهم‌ترین مباحث مطرح در ابن‌سینا‌پژوهی و کلام‌پژوهی است. یکی از پیامدهای گسترش فکر فلسفی ابن‌سینا در دوران میانی، تکوین مکتب کلام فلسفی در میان اهل سنت به‌همت فخر رازی و نزد امامیه به دست نصیر الدین طوسی بود. ورود آموزه‌های فلسفی ابن‌سینا به مجادله‌های کلامی، سبب تحولاتی شگرف در نحوۀ پرداخت متکلمان امامی به مسائل مختلف کلامی ‌شد. در مقالۀ حاضر با مقایسۀ مباحث معرفت‌شناختیِ کلام پیشا‌فلسفی امامیّه موسوم به مکتب امامی بغداد با مباحث مطرح در این زمینه در مکتب کلام فلسفی امامیه، تأثیرات گوناگون سنت فلسفی ابن‌سینا بر این مباحث در کلام دوران میانی امامیّه تبیین می‌شود. پیدایش تحولات معنایی در برخی از اصطلاح‌های حوزۀ معرفت‌شناسی، ارائۀ دسته‌بندی‌های جدید برای علم، طرح برخی قواعد معرفت‌شناختی، تبیین مسائلی از جمله چگونگی دستیابی انسان به علم و طرح موضوع‌های جدید در حوزۀ معرفت‌شناسی از جمله مهم‌ترین ابعاد تحول اساسی یادشده است.